"พินอิน" หรือ "สัทอักษรจีนกลาง" (hàn yǔ pīn yīn, ฮั่นอวี่พินอิน) เป็นระบบการถ่ายถอดเสียงภาษาจีนมาตรฐาน ด้วยตัวอักษรโรมัน เพื่ออำนวยความสะดวกในการเรียนตัวหนังสือจีน โดยจะคล้ายกับระบบประสมเสียงในภาษาไทย ที่มีทั้ง พยัญชนะ (shēng mǔ,เซิ้งหมู่) สระ (yùn mǔ, อวิ้นหมู่) และ วรรณยุกต์ (shēng diào, เซิ้งเตี้ยว)
| สัญลักษณ์ | เสียง | แทนเสียง |
| b | ปอ(ปู+ออ) | ป |
| p | พอ(พู+ออ) | พ |
| m | มอ(มู+ออ) | ม |
| f | ฟอ(ฟู+ออ) | ฟ |
| d | เตอ(ตื+เออ) | ต |
| t | เทอ(ทื+เออ) | ท |
| n | เนอ(นื+เออ) | น |
| l | เลอ(ลื+เออ) | ล |
| g | เกอ(กื+เออ) | ก |
| k | เคอ(คื+เออ) | ค |
| h | เฮอ(คื+เออ) | ฮ |
| j | จี | จ |
| q | ชี | ช |
| x | ซี | ซ |
| zh | จือ(ม้วนลิ้ันแตะเพดาน) | จือ |
| ch | ชือ(ม้วนลิ้นแตะเพดาน) | ชือ |
| sh | ซือ(ม้วนลิ้นแตะเพดาน) | ซือ |
| r | ยรื(ม้วนลิ้นแตะเพดาน) | ยรื |
| z | จือ(ฟันหน้าขบกันเบาๆ) | จือ |
| c | ชือ(ฟันหน้าขบกันเบาๆ) | ชือ |
| s | ซือ(ฟันหน้าขบกันเบาๆ) | ซือ |
๑.พยัญชนะกลุ่ม j q x ใช้ผสมกับสระ และสระผสมในกลุ่ม yi และ yu
๒.พยัญชนะกลุ่ม zh, ch, sh, r, z, c, s เมื่อผสมสระอื่น ให้ตัด i ออก แทนเสียง จ,ช,ซ,ยร,จ,ช,ซ ตามลำดับ
| สัญลักษณ์ | เสียง | แทนเสียง |
| a | อา | -า |
| o | ออ | -อ |
| e | เออ | เ-อ |
| ê | เอ | เ- |
| ai | ไอ | ไ- |
| ei | เอย(เอ+อี) | เ-ย |
| ao | อาว | -าว |
| ou | โอว | โ-ว |
| an | อาน | -าน |
| en | เอิน | เ-ิน |
| ang | อาง | -าง |
| eng | เอิง | เ-ิง |
| er | เอ๋อ(กระดกลิ้น) | เออร์ |
er เมื่อออกเสียงเบา จะลดรูปเป็น r เช่น
na + er = nar ออกเสียง นาร์(นา+เออ,กระดกลิ้น)
kuai + er = kuir ออกเสียง ไควร์(ไคว+เออ,กระดกลิ้น)
kong + er = kongr ออกเสียง คงร์(คง+เออ,กระดกลิ้น)
| สัญลักษณ์ | เสียง | แทนเสียง | เมื่อเป็นสระตาม เปลี่ยนรูปเป็น | |
| yi | อี | อี | i | -ี |
| wu | อู | อู | u | -ู |
| yu | อวี(อี+วี) | อวี | ü | -วี |
ü เมื่อเป็นสระของพยัญชนะกลุ่ม j q x จะเปลียนรูปเป็น u เช่น
j + ü = ju
| การผสม | สัญลักษณ์ | เสียง | เมื่อเป็นสระตาม | |
| yi+a | ya | เอีย(อี+ยา) | ia | เ-ีย |
| yi+ê | ye | เอีย(อี+เย) | ie | เ-ีย |
| yi+ao | yao | เอียว(ยาว) | iao | เ-ียว |
| yi+ou | you | อิว(โยว) | iu | -ิว |
| yi+an | yan | เอียน(อี+ยาน) | ian | เ-ียน |
| yi+en | yin | อิน | in | -ิน |
| yi+ang | yang | เอียง(อี+ยาง) | iang | เ-ียง |
| yi+eng | ying | อิง | ing | -ิง |
| wu+a | wa | วา | ua | -วา |
| wu+o | wo | วอ | uo | -วอ |
| wu+ai | wai | ไว | uai | ไ-ว |
| wu+ei | wei | เวย | ui | -ุย |
| wu+an | wan | วาน | uan | -วาน |
| wu+en | wen | เวิน | un | -ุน |
| wu+ang | wang | วาง | uang | -วาง |
| wu+eng | weng | เวิง | ong | โ-ง |
| yu+ê | yue | เอวีย(วี+เอ) | üe | เ-วีย |
| yu+an | yuan | เอวียน(วี+อาน) | üan | เ-วียน |
| yu+en | yun | อวิน | ün | -วิน |
| yu+eng | yong | โยง | iong | โ-วง |
| เสียงที่ ๑ ใช้สัญลักษณ์ ˉ เทียบกับเสียง สามัญ เช่น ā ē ī ō ū ǖ เสียงที่ ๒ ใช้สัญลักษณ์ ˊ เทียบกับเสียง จัตวา เช่น á é í ó ú ǘ เสียงที่ ๓ ใช้สัญลักษณ์ ˇ เทียบกับเสียง เอก เช่น ǎ ě ǐ ǒ ǔ ǚ เสียงที่ ๔ ใชัสัญลักษณ์ ˋ เทียบกับเสียง โท เช่น à è ì ò ù ǜ เสียงที่ ๕ ไม่มีสัญลักษณ์ ออกเสียงเบา เช่น a e i o u ü |
| หลักการใส่วรรณยุกต์ |
| ใส่บนตัวสระหลัก 6 ตัว a(อา) o(ออ) e(เออ) i(อี) u(อู) ü(อวี) เท่านั้น ถ้าในพินอินมีสระหลายตัวให้ใส่เรียงตามลำดับดังนี้ a(อา) o(ออ) e(เออ) i(อี) u(อู) ü(อวี) เช่น สระ ie ให้ใส่วรรณยุกต์ที่ e เพราะ e มาก่อน ยกเว้น ในเวลาที่สระ i(อี) u(อู) อยู่ด้วยกัน คือ ให้ใส่วรรณยุกต์ไว้ที่ตัวหลังเท่านั้น ไม่ว่าตัวใดจะอยู่หน้าหรือหลัง |
* เสียงที่ ๓ สองพยางค์ติดกัน พยางค์หน้าให้อ่านออกเสียงเป็นเีสียงที่ ๒ เช่น
nǐhǎo ให้อ่านเป็น หนีห่าว
**เมื่อไม่ใส่วรรณยุกต์ ให้ออกเสียงเบา เช่น
dìdi ให้อ่านเป็น ตี้ติ
māma ให้อ่านเป็น มาหมะ
| m + a = ma | mā | má | mǎ | mà |
| มอ อา มา | มา | หมา | หม่า | ม่า |
| d + a = da | dā | dá | dǎ | dà |
| เตอ อา ตา | ตา | ต๋า | ต่า | ต้า |
| d + i = di | dī | dí | dǐ | dì |
| เตอ อี ตี | ตี | ตี๋ | ตี่ | ตี้ |
| j + i = ji | jī | jí | jǐ | jì |
| จี อี จี | จี | จี๋ | จี่ | จี้ |
| zh + ai = zhai | zhāi | zhái | zhǎi | zhài |
| จือ อาย จาย | จาย | จ๋าย | จ่าย | จ้าย |
| c + ai = cai | cāi | cái | cǎi | cài |
| ชือ อาย ชาย | ชาย | ฉาย | ฉ่าย | ช่าย |
อ้างอิง:
* แสงตะวัน ชุมชาต. สื่อสารจีนกลางอย่างง่ายๆ. พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพมหานคร: ต้นธรรม,-.
* http://th.wikipedia.org/wiki/พินอิน
ที่มา: http://sites.google.com/site/gradadtod/pinyin